Kiko hues sa di ‘oil spills’?

A skirbi hopi kaba tokante refineria di Kòrsou su polushon di airu. Por ehèmpel, ya na 1982 Sanhueznan a skirbi nan artíkulo “Air Pillution in Tropical Areas” (Studies in Environmental Sciences, Vol. 23, pp. 3-10, 1982). Den e artíkulo akí nan a mustra riba e ekspulshon masal di materia venenoso kousá pa Isla, ku den e tempu ei tabata SHELL. Polushon di airu tambe a haña hopi atenshon den media, prinsipalmente den e último dies añanan. Aki mas o ménos seis siman hues lo dikta sentensia di e apelashon di dia 2 di aprel 2012. Banda di polushon di airu den e seshon di 2 di aprel nan tambe a papia tokante ‘oil spills’, lèkmentu di zeta den awa riba tera. Pero media no a paga masha tinu na esaki. Dikon nò? Molèster di holó stinki, alergia di kueru, problema ku pulmon, doló di kabes kousá pa ekspulshon atmosfériko  di Isla ta mas konkreto, aparentemente. Molèster di ‘oil spills’ i su konsekuensia pa salubridat di pueblo, ekonomia i balor di medio ambiente ta ménos fásil pa aklará pa laiko. Fortunadamente den literatura sientífiko sí tin hopi artíkulo tokante esaki, resientemente tambe. Loke ta sigui awor ta un resúmen di artíkulonan ménos resien.
No balotá e problema di ‘oil spills’, pasobra hopi hende ta landa, piska òf tira kabes den Kòrsou su laman. Ke men ku tin relashon entre ‘oil spills’ ekonomia i medio ambiente. Debrot i Sybesma ta skirbi tokante ‘oil spills’ na 2000. (“The Dutch Antilles”,Seas at the millennium –an environmental evaluation, Vol. 1, pp. 595-614, 2000)):
,,Nevertheless, indications are that the current magnitude of coastal development and industrial pollution in Aruba, Curacao and St. Maarten have already such proportions that large tracts of reef and related coastal habitats are being rapidly degraded. Major problem areas identified for the various islands are: pollution caused by oil refineries….”
Aki Debrot ku Sybesma ta bati alarma: ta hasi daño na ref di koral. Bon mirá esaki a bira kla kaba den e artíkulo di Elgershuizen ku De Kruij (den Marine Pollution Bulletin, Vol. 7 (2), pp. 22-25, 1976). Den e mesun revista Debrot ku Nagelkerken a reportá di e impakto riba término largu di ‘oil spills’ riba ‘mollusc communities’ (Debrot ku Nagelkerken, Marine Pollution Bulletin, Vol. 30 (9), pp. 592-598, 1995. Konklushon: oil spills ta stroba desaroyo di ‘mollusc communities’, mester ekspresá impakto di esaki den añanan. Debrotnan a skirbi ya un otro artíkulo den Marine Pollution Bulletin (Vol. 30 (11), pp. 689-693, 1995). Den e artíkulo akí ta studia polushon di breu na vários playa, kaminda ta determiná e grado di breu na diferente sitio den laman rònt Kòrsou. Tambe ta kompará e grado di breu ku esun di otro pais. Debrotnan ta konkluí ku e grado di breu den awanan di Kòrsou ta dies biaha mas tantu ku por ehèmpel esun di Hamaika. Spesífikamente nan ta bisa di Kòrsou (p. 692):
,,Beach tar contamination on Curaçao appears to be very high in terms of the accumulated amount of persisitent tar.”
E balornan mas haltu di breu Debrotnan ta haña den besindario di aktividat industrial anto di tal manera ku, banda di influensia meteorológiko, tambe ta konstatá un relashon kousal ku ‘oil spills’. Debrotnan ta sugerí ku refineria Isla ta un di e kousanan. E relato resien di TNO (2007) anto no ta un sorpresa. TNO a mustra riba presensia di vários materia venenoso prosedente di produktonan di zeta di Isla. Den dos palabra, tin diferente motibu pa asumí ku dékadanan Isla ta shusha awanan di Kòrsou, matando ref di koral i piská. Esaki ta afektá peska i turismo di buseo, tòg? Asina medio ambiente ku ekonomia ta bai den un direkshon robes. Ainda tin ‘oil spills’? Sí, lesa aki numa. Promé minister Schotte mes a bisa den Amigoe (26 di yüli 2011) ku Isla ta responsabel pa e ‘oil spill’. Ta di spera ku hues tambe ta konsiente di esaki i ku su veredikto lo ta adekuá.

Reacties zijn gesloten