DEN HAAG – Minister Verhagen geeft hoog op over het mensenrechtenbeleid van Nederland, zo blijkt op de site van het ministerie van Buitenlandse Zaken: ‘Inzet Nederland voor mensenrechten maakt wereldwijd verschil’. De nadruk ligt daarbij meestal niet op milieu en volksgezondheid, terwijl dit wel is vastgelegd in bijvoorbeeld het Verdrag Inzake de Rechten van het Kind. Daarom vindt Arjan Linthorst dat minister Verhagen iets te hoog van de toren blaast, want Nederland heeft met de ISLA raffinaderij op Curaçao een lijk in de kast.

Om te beginnen heeft Nederland financieel flink geprofiteerd van deze raffinaderij. In 1915 kwam Shell op Curaçao en heeft vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog zeer veel geld verdiend. Meer dan de helft van de brandstof voor de geallieerde troepen kwam van de Antillen. In het verjagen van de toenmalige vijand waren de Antillen dus een economisch en strategisch belangrijk onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden. Welke Nederlander staat daar nog bij stil als we op 5 mei ons recht op vrijheid vieren?

Dat het kan verkeren bleek in 1985, toen Shell de raffinaderij om meer dan een reden van de hand deed aan Curaçao tegen het symbolische bedrag van 1 gulden. Een goedkope manier om de veroorzaakte milieuschade af te kopen. Sinds 1985 huurt de Venezolaanse oliereus PDVSA de raffinaderij. Het eiland ontvangt een schamele huur, de honderden miljoenen winst per jaar gaan naar Chávez’ propaganda-machine.

Verouderd

Een belangrijke reden om de raffinaderij van de hand te doen, was dat de raffinaderij verouderd was. Ergo, nog steeds is! Dit leverde destijds milieuschade op en tweeënhalf decennium later is dat alleen maar ernstiger geworden en kunnen we gerust spreken van een milieumisdaad. De raffinaderij stoot jaarlijks 30 miljoen kilo zwaveldioxide (SO2) in de lucht. Dat is meer dan alle raffinaderijen in Nederland bij elkaar. Als gevolg daarvan was in de periode 2001-2009 het gemiddelde zwaveldioxidegehalte in de lucht boven de woonwijken die onder de rook van de raffinaderij liggen, een factor vijftien hoger dan in Nederland is toegestaan. Voor de goede orde, het gaat om gemiddelden. Er zijn vele dagen waarbij waarden worden gemeten die aanzienlijk hoger liggen.

Dit is niet de enige uitstoot. De raffinaderij stoot in zijn eentje minstens 1,2 miljoen kilo fijnstof uit, het voortdurend fakkelen wordt door de raffinaderij niet meeberekend. Ter vergelijking, alle raffinaderijen in Nederland bij elkaar stoten 1,7 miljoen kilo uit. Wat zijn de gevolgen voor de 20.000 mensen (inclusief zesduizend kinderen, zeventien scholen) die onder de rook van de raffinaderij wonen? Regelmatige sluiting van scholen wegens stankoverlast, een grote druk op de gezondheidszorg van duizenden (veelal arme) mensen die onder de rook van de raffinaderij wonen, een asfaltmeer en jaarlijks tientallen doden. Dit blijkt uit een rapport van het Nederlandse instituut Ecorys-NEI (2005)!

Het is duidelijk dat de rol van Nederland bij de verkoop van de raffinaderij een dubieuze aangelegenheid was. Het is duidelijk dat Nederland veel voordeel heeft gehad van deze raffinaderij. De nadelen komen echter voor rekening van de Curaçaose bevolking en dan wel met name voor Jan met de Pet en de schoolgaande kinderen. Het laatste heeft vorige week geresulteerd in een protestbrief van een examenleerling van het Maria Immaculata Lyceum, die zijn recht bij de Curaçaose overheid opeist om de komende centraal schriftelijke examens in schone lucht te mogen maken.

Droevig

De manier waarop het merendeel van de huidige Curaçaose politiek met de raffinaderij omgaat, is ronduit droevig. Men doet alsof zijn neus bloedt en ondertussen moet het volk maar lijden. De stichting Schoon Milieu Op Curaçao (SMOC) ageert hier vanaf 2001 tegen en voert al jaren rechtszaken. Met succes, maar dit is helaas wel een langzaam succes. Zo als het zich nu laat aanzien gaan de rechtszaken nog wel een aantal jaren door. Maar ondertussen gaat dit wel gepaard met tientallen doden per jaar! Wat nou rechten van de mens?

Nederland heeft tot op heden inzake de ISLA niet gebruikgemaakt van de zogeheten Waarborgfunctie door in te grijpen. De ‘normen en waarden’ van het Nederlandse mensenrechtenbeleid ten spijt.

Drs. Arjan Linthorst is bestuurslid van de Stichting Schoon Milieu Op Curaçao.