WILLEMSTAD – Stichting Schoon Milieu op Curaçao, oftewel ‘SMOC’, bestaat tien jaar. Het jubileum van de stichting die strijdt tegen de milieuvervuiling van de olieraffinaderij Isla, wordt gekenmerkt door bijzondere hoogtepunten maar ook door teleurstellende dieptepunten.
Oprichter en voorzitter Peter van Leeuwen heeft de afgelopen tien jaar zoveel meegemaakt dat hij met de gedachte speelt om zijn ervaringen te bundelen in een boek. Zoals de ontmoeting met koningin Beatrix en gesprekken met politici die afgelopen tien jaar de revue zijn gepasseerd. Het boek is bedoeld om andere die op een ‘quest’ zoals SMOC willen gaan, te inspireren en informeren. Maar het moet ook Van Leeuwen helpen om het hoofdstuk af te sluiten: “ik weet niet of ik nog eens tien jaar SMOC in me heb.”
Peter van Leeuwen vertelt over zijn aspiraties om een boek te schrijven

 
De stichting begon in 2005 met rechtszaken tegen de overheid. Na jaren in en uit de rechtszaal, won SMOC in 2011 waardoor de overheid de Isla moest dwingen om de uitstoot van schadelijke gassen aan banden te leggen. “Dat is ook altijd onze enige eis geweest: handhaving van de milieuvergunning”, benadrukt Van Leeuwen.
In 2012 werd dit vonnis weer ingetrokken. “Dat de Nederlandse rechter Rob Loeb een streep door het vonnis heeft gehaald, heeft mijn vertrouwen in de rechtstaat ernstig geschaad”, geeft Van Leeuwen toe. Als laatste strohalm is SMOC nu de weg van het Europees Hof ingeslagen, maar de voorzitter zegt rationeel gezien te weten dat hij alles eruit heeft gehaald: “het is nu echt aan de politiek.”
Drie-eenheid
Terwijl Van Leeuwen het gezicht is van SMOC, had de stichting niet kunnen bestaan zonder wat hij noemt de ‘drie-eenheid’ tussen hemzelf, wetenschapper Arjan Linthorst en advocate Sandra in ’t Veld. Linthorst is sinds 2005 aangesloten bij SMOC. “In 2001 liep ik stage op Curaçao en ben ik op het terrein van de Isla geweest. Toen dacht ik al: wat een bende.” In 2005 keerde hij terug als docent terug en las een ingezonden brief van Van Leeuwen in de krant. “Ik heb contact met hem opgenomen en het klikte gelijk. We hebben aan een half woord genoeg om elkaar te begrijpen.”
Teleurstelling
De wetenschapper noemt het ‘geweldig positief’ dat na tien jaar het milieubewustzijn op Curaçao een enorme vlucht heeft genomen. “Scholieren benaderen SMOC voor een werkstuk, of studenten willen informatie voor hun scriptie. De nieuwe generatie is er volop mee bezig.” Maar zijn acht jaren bij SMOC worden overschaduwd door enorme teleurstelling in vooral de Nederlandse politici. “De nonchalante houding over de Isla-problematiek stoort mij enorm.”
Acht jaar geleden realiseerde Linthorst dat het een lange adem zou zijn, maar tien jaar noemt hij ‘erg bont’. Hij verwacht dat als de raffinaderij niet snel gemoderniseerd wordt, een ‘gigantisch incident’ op de loer ligt. “Alle veiligheidsregels worden gebroken. Ik hoop dat ik geen gelijk krijg, want het gaat mensen hun leven kosten.”
Kille waarheid
Advocate Sandra in ‘t Veld kijkt het liefst terug op het ‘mooie en goed gefundeerde vonnis’ uit 2011.“De overheid moest ingrijpen. Eindelijk! Maar het Hof oordeelde anders. Een juridisch en maatschappelijk teleurstellende uitspraak zo oordeelden ook geleerden op dat gebied”, zegt In ‘t Veld. “De politiek laat de mensen die ze behoren te vertegenwoordigen stikken, letterlijk en figuurlijk. Het moment dat ik me die kille waarheid realiseerde, was een enorm dieptepunt.”

Door Leoni Leidel-Schenk