Categoriale archieven: Papiaments

International Energy Agency: Emsihon di CO2 per capita apsurdo na Kòrsou

E emishon di CO2 kousá pa kimamentu di kombustibel fósil ta bai kompaña di entre otro subida di nivel di laman i asidashon di oséano. Pa motibu di esaki isla chikí, asina yamá “small island development states (SIDS)”, lo wòrdu inunandá i ref di koral lo muri a la largu, miéntras ku hopi hende ta dependé di e refnan akí pa kuminda (piská) i entrada. No ta pa nada ku resientemente International Energy Agency (IEA) a publiká “Key World Energy … Lees meer

Kalidat di airu: duna bèrdat stul pa sinta

Ta masha fásil pa laga málkomprondementu kana rònt den mundu. Esaki a sosodé siman pasá, ora Antilliaans Dagblad a publiká un artíkulo ku e kabes engañoso “Kalidat di airu ta kumpli ku norma”. Nos di SMOC ta mustra ku e midimentunan, referí na dje den e artíkulo konserní, no a tuma lugá rondó di refineria, sino ta konta pa un midimentu so tumá na Julianadorp serka di Vespuccicollege, un lokashon ku ta keda nèt pafó di e límite di e … Lees meer

Revista pa derecho konstitushonal: empeño selektivo di garantia

Masha hopi biaha kaba SMOC a mustra riba garantia (òf funshon di garantia) manera ofisialmente esaki ta konta pa reino hulandes. Den Statüt di Reino esaki ta ankrá den Artíkulo 43, Insiso 2, tradusí:  1.        Kada pais di reino ta pèrkurá pa realisá derecho i libertat humano fundamental, seguridat hurídiko i solides di maneho. 2.       Garantisamentu di e derechonan, libertatnan, seguridatnan hurídiko i solides di maneho akí ta asuntu di Reino. Lenga kla. Na komienso di aña 2016, Parlamento hulandes … Lees meer

Ougùstùs 2017: emishon di dióksido di suafel ta apsurdo

E emishon di dióksido di suafel (SO2) di luna pasá tabata apsurdo atrobe. E habitantenan bou di huma ta blo demostrá ku nan a harta kaba. P’esei SMOC a risibí un avalancha di yamada di persona prekupá. E prekupashon akí di hende bou di huma ta hustu, asina e promé midimentunan ta mustra. Na altura di Beth Chaim anto Kas Chikitu a surpasá e normanan di World Health Organization (WHO) pa ku SO2 masha hopi biaha (promedio pa 10 minút = … Lees meer

Kandela na Isla: Parlamento (D66) ta zundra ku interpelashon

Esaki no a pasa niun hende forbei: e kimamentu na Isla dia 21 di mei último. Korant na Hulanda i na Kòrsou i tambe medionan internashonal a dediká ampliamente atenshon na e sigaria kanseroso di mas grandi na Reino Hulandes: refineria Isla. Anto pa kolmo resientemente gobièrnu di Kòrsou a deklará, entre otro den Antilliaans Dagblad, ku Isla no ta tene su mes na e lisensia di medioambiente. Pa SMOC esaki no tabata niun sorpresa ètòl, ni tampoko e kandela … Lees meer

SMOC ta haña oido? Palabra bashí òf energia polítiko tokante ISLA

Aki poko dia tin elekshon. Vários tópiko ta importante, ma refineria Isla sigur ta un di nan. Tin hende ta bisa ku e tereno di ISLA ta kurason di Kòrsou. Ta bèrdat. Ekonómikamente por ehèmpel, pero e kurason no ta bati meskos ku laga nos bisa sesenta aña pasá. Pa ilustrá esaki: empleo a baha, segun Refineria di Kòrsou, di 12.631 obrero na 1952, ku un sierto kantidat di poblashon, na masoménos mil trahadó awor, ku un poblashon hopi mas … Lees meer

Kas Chikitu: emishon apsurdo di karsinogen

SMOC ta boga, pa vários aña kaba, ku mester hasi mas tantu midimentu. Pa vários aña SMOC ta boga pa gobièrnu tin ku mantené lei pa pèrkurá ku emishon for di tereno di Isla ta baha te proporshonnan normal, mas humano. Ta p’esei SMOC ta pro-aktivo, kompará ku gobièrnu di Kòrsou, pa publiká tur midimentu di airu. Mayoria di biaha esaki ta konta pa midimentu hasí na Beth Chaim. Aki e nivel di materia venenoso hopi biaha ta haltu. Mas … Lees meer

Rapòrt di CBS: Emishon CO2 pa habitante na Kòrsou ta ekstremamente haltu

No ta pa promé biaha ku SMOC a bati bèl tokante emishon di Isla. Tur kurasoleño ta na altura di esaki entretantu. Mayoria di biaha esaki ta trata materia ku ta molestiá salubridat i medioambiente, manera dióksido di suafel òf PAKnan ku ta kousa kanser. Sinembargo, ántes, SMOC tambe a mustra riba emishon di gas dañino pa medioambiente, manera dióksido di karbon (CO2). Pasobra emishon di CO2 pa habitante na Kòrsou ta apsurdamente haltu, manera US Department of Energy ya a duna … Lees meer

Gobièrnu di Kòrsou mes ta konosé su reglanan di medioambiente?

Hopi siudadano a haña komo sorpresa un la diki di puiru, mayoria di biaha puiru blanku, den e dianan ku a kaba di pasa. Den e midishonnan nos a ripará ku tabata TSP. For di diferente korant nos a haña sa ku Isla a atmití ku ta pa su falta e emishon di puiru akí a sosodé. Ta mas ku klak u Isla tin kut ene su mes na regla di medioambiente manera esunnan den Anekso F. Anton os ta … Lees meer

Rèkòrt mundial nobo for di tereno di Isla? Emishon apsurdo ku ta kousa kanser

Ta generalmente konosí ku pa desenionan largu kaba Isla ku gobièrnu di Kòrsou ta menospresiá hende ku ta biba bou di huma di Isla. Pero ya. E aña akí nos tabatin algun siman di trankilidat pasobra, pa kua motibu ku ta, nan lo a bai traha na mantenshon dje refineria. Aparentemente Isla ta start e asina yamá catcracker atrobe i nos ta ripará esaki. Riba social media, manera esun Stop Isla NOW (Facebook), ta publiká potrèt di puiru fini ku … Lees meer